Top 4 Most Oversubscribed IPOs : IPO म्हणजे Initial public offering म्हणजे प्रारंभिक सार्वजनिक ऑफेरींग.
कंपन्यांना विस्तारीकरणासाठी भांडवल उभे करण्यासाठी एक पर्याय हा असतो.
अनेक कंपन्यांनी सार्वजनिक बाजारातून भांडवल उभारण्याचा आणि नाविन्यपूर्ण व्यवसायांसाठी गुंतवणूकदारांची भूक वाढवण्याचा प्रयत्न केल्यामुळे गेल्या दशकात भारतात प्रारंभिक सार्वजनिक ऑफरिंग (IPOs) मध्ये वाढ झाली आहे.
What is Oversubscription In IPO : IPO मध्ये ओव्हरसबस्क्रिप्शन म्हणजे काय?
IPO ही एक अशी प्रक्रिया आहे, ज्याद्वारे खाजगी कंपनी प्रथमच त्याचे शेअर्स लोकांसाठी ऑफर करते.
जेव्हा शेअर्सची मागणी ही विक्रीसाठी उपलब्ध पुरवठ्यापेक्षा जास्त असेल तेव्हा IPO ओव्हरसबस्क्राइब झाला असे समजले जाते.
गेल्या दशकात भारतात ज्या कंपन्यांचे IPO ओव्हरसबस्क्राइब झाले त्यांची माहिती सदरील पोस्ट मध्ये आपण पाहणार आहोत.
ओव्हरसबस्क्रिप्शन हे आयपीओसाठी एक सकारात्मक चिन्ह असते. कारण ते गुंतवणूकदारांची इन्व्हेस्टमेंटची ताकद आणि कंपनीवर भरवसा दर्शवते.
हेही वाचा : Stock Market Today : शॉर्ट सेलिंग म्हणजे काय?
याचा अर्थ असा आहे की कंपनी आपल्या शेअर्सची किंमत प्राइस बँडच्या वरच्या स्तरावर ठेवू शकते आणि सुरुवातीच्या नियोजनापेक्षा जास्त निधी उभारू शकते.
तथापि, ओव्हरसबस्क्रिप्शनचा अर्थ असा आहे की अर्जदारांनी ज्या समभागांसाठी (For Shares) अर्ज केला आहे ते मिळणार नाहीत किंवा त्यांना पाहिजे त्यापेक्षा कमी प्रमाणात मिळतील.
समभागांचे वाटप लॉटरीद्वारे केले जाते, किरकोळ, संस्थात्मक आणि गैर-संस्थागत अशा विविध श्रेणीतील गुंतवणूकदारांचे कोटा आणि निकष वेगवेगळे असतात.
3.6 लाख कोटी रुपये उभारले :
प्राइम डेटाबेसच्या आकडेवारीनुसार, भारताने 2012 ते 2021 या कालावधीत 232 IPO लाँच केले.
त्यातून एकूण 3.6 लाख कोटी रुपये उभारले. 2021 हे वर्ष भारतीय IPO बाजारासाठी विक्रमी वर्ष ठरले.
ज्यामध्ये 63 कंपन्यांनी 1.2 लाख कोटी रुपये उभारले, जे गेल्या 20 वर्षांतील सर्वोच्च अशी संख्या आहे.
Top 4 Most Oversubscribed IPOs : गेल्या दशकात भारतात ओव्हरसबस्क्राइब केलेले काही उल्लेखनीय IPO आहेत :
- Paytm : डिजिटल पेमेंट क्षेत्रातल्या ह्या दिग्गज कंपनीने नोव्हेंबर 2021 मध्ये भारतीय शेअर बाजारात पदार्पण केले, भारताच्या इतिहासातील सर्वात मोठ्या IPO सह, 1.39 ट्रिलियन रुपयांच्या मुल्यांकनाने 18,300 कोटी रुपये उभारले. पेमेंट सेवांसाठी व्यापार्‍यांकडून संकलित झालेल्या व्यवहार शुल्कातून कंपनीला त्यांचा बहुतांश महसूल मिळतो.
- Zomato : ऑनलाइन फूड डिलिव्हरी प्लॅटफॉर्म कम्पनी जी पहिली भारतीय युनिकॉर्न ($1 बिलियन पेक्षा जास्त मूल्याचे) स्टार्टअप्सपैकी एक होती. जुलै 2021 मध्ये त्यांनी IPO लाँच केला आणि 64,365 कोटी रुपयांच्या मुल्यांकनाने 9,375 कोटी रुपये उभारले. IPO एकूण 38.25 पट ओव्हरसबस्क्राइब झाला.
- IRCTC : इंडियन रेल्वे केटरिंग अँड टुरिझम कॉर्पोरेशन (IRCTC) ही भारतीय रेल्वेची उपकंपनी आहे. ऑनलाइन तिकीट, खानपान आणि पर्यटन सेवा प्रदान करणारी ही कम्पनी बऱ्यापैकी मोठी सरकारी कम्पनी आहे. कंपनीने ऑक्टोबर 2019 मध्ये आपला IPO लॉन्च केला. 10,972 कोटी रुपयांच्या मुल्यांकनावर 645 कोटी रुपये बाजारातून उभारले. IPO जवळपास 111.91 पटीने ओव्हरसबस्क्राइब झाला.
- डीमार्ट (D-Mart) : एव्हेन्यू सुपरमार्ट्स लिमिटेड ही कम्पनी हायपरमार्केट सेगमेंटची डीमार्ट नावाने साखळी चालवते. मार्च 2017 मध्ये ही कम्पनी सार्वजनिक झाली. 18,700 कोटी रुपयांच्या मूल्यांकनावर 1,870 कोटी रुपये बाजारातून उभारले. IPO जवळपास 104.48 पट ओव्हरसबस्क्राइब झाला.
