Concept of Startup : स्टार्टअप हा शब्द आता परवलीचा झाला आहे. “स्टार्टअप म्हणजे नवीन व्यवसाय.” विशेषत: एखाद्या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी किंवा बाजारातील गरजा पूर्ण करण्यासाठी सुरु केलेला व्यवसाय.
स्टार्टअप हा शब्दप्रयोग अनेकदा तंत्रज्ञान आणि सॉफ्टवेअरशी संबंधित वापरला जातो पण स्टार्टअप हे कोणत्याही उद्योगात आढळू शकतात.
स्टार्टअप्स हे एखाद्या अनोख्या कल्पनेभोवती, सेवेभोवती, किंवा उत्पादनाभोवती विचार करून सुरु होतात.
अश्या स्टार्टअपमध्ये बाजारपेठेतील हिस्सा मिळवण्यासाठी आणि प्रस्थापित होण्यासाठी सामर्थ्य असते.
स्टार्टअप हे गुंतवणूकदारांना उच्च परतावा देण्याच्या अपेक्षेसह स्टार्टअप देखील सामान्यत: वाढ आणि स्टार्टअप विस्तारावर लक्ष केंद्रित करतात.
यशस्वी होण्यासाठी, स्टार्टअप्सना नावीन्य, चिकाटी आणि जोखीम घेण्याची तयारी असणे आवश्यक असते.
प्रस्थापित समव्यावसायिकांकडून स्पर्धा, वेगाने बदलणारी बाजारपेठ ह्यासहा अनेकदा महत्त्वपूर्ण अश्या आव्हानांचा सामना स्टार्टअप्सना करावा लागतो.
ही आव्हाने असूनही, स्टार्टअप्समध्ये बाजारपेठेत पाय रोवून उभे राहण्याची ताकद असते. “नवीन बाजारपेठा निर्माण करण्याची आणि आर्थिक वाढ घडवून आणण्याची क्षमता सध्याच्या काळात स्टार्टअप्समध्ये आहे.”
Google, Amazon, Whatsapp आणि Facebook यांसारख्या जगातील अनेक यशस्वी कंपन्या स्टार्टअप म्हणूनच सुरू झाल्या.
अलिकडच्या काळात भारताने स्टार्टअप क्षेत्रात चांगलेच बूम अनुभवले आहे. देशातील स्टार्टअप इकोसिस्टम वेगाने वाढत आहे.
ह्या नियमित होणाऱ्या वाढीला अनेक घटक कारणीभूत आहेत. वाढता मध्यमवर्ग, सतत बदलणारे अद्ययावत होणारे तंत्रज्ञान ह्या सारखे घटक कारणीभूत आहेत.
भारतातील स्टार्टअप बूमच्या प्रमुख कारणांपैकी एक म्हणजे डिजिटल तंत्रज्ञानाचा उदय. ह्यामुळे उद्योजकांना व्यवसाय सुरू करणे आणि वाढवणे सोपे झाले आहे.
गेल्या दशकभरात भारतामध्ये मोबाईल इंटरनेटचा वापर अनपेक्षितरित्या वाढला आहे. सध्या जवळपास 600 दशलक्षाहून अधिक लोक इंटरनेटशी जोडलेले आहेत.
ई-कॉमर्स आणि ऑनलाइन पेमेंटपासून ते फूड डिलिव्हरी आणि राइड-शेअरिंग एप्सपर्यंत डिजिटल उत्पादने आणि सेवांसाठी मोठी बाजारपेठ निर्माण झाली आहे.
स्टार्टअप्ससाठी अनुकूल वातावरण निर्माण करण्याच्या उद्देशाने स्टार्टअप इंडियासारख्या उपक्रमांसह भारत सरकारने उद्योजकतेला चालना देण्यातही भूमिका बजावली आहे.
Start-up नोंदणी प्रक्रिया सुलभ करणे आणि स्टार्टअपसाठी कर सवलती प्रदान करणे ह्याचबरोबर व्यवसाय सुरू करणे आणि चालवणे सोपे करण्यासाठी सरकारने अनेक धोरणात्मक बदल सध्या केले आहेत.
अनेक जागतिक आणि देशांतर्गत गुंतवणूकदारांनी निधी ओतल्याने स्टार्टअप्समध्ये भांडवलाची कमतरता उरली नाही. यामुळे अनेक कंपन्यांनी लाखो डॉलर्सचा निधी उभारून स्टार्टअप्ससाठी निधीची वाढ केली आहे.
एकंदरीत, देशातील Start-up बूमने उद्योजक आणि गुंतवणूकदारांसाठी सारख्याच नवीन संधी निर्माण केल्या आहेत. ‘येत्या काही वर्षांत त्यामध्ये लक्षणीय आर्थिक वाढ होण्याची क्षमता आहे.’
