World of Currency : जागतिक अर्थव्यवस्थेतला चलन चिन्ह प्रकार एक वेगळी भूमिका बजावतो. जगातल्या अर्थकारणात त्याचे महत्वाचे स्थान आहे.
Currency Symbol म्हणजे चलन चिन्ह :
चलन चिन्हे जागतिक अर्थव्यवस्थेत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. राष्ट्रांच्या आर्थिक एककांचे प्रतिनिधित्व करतात. जगभरातील आर्थिक व्यवहार सुलभ करतात.
ही चिन्हे दिसायला साधी पण विशिष्ट चिन्हे आहेत. समृद्ध इतिहास आणि लपलेले अर्थ ह्या चिन्हांमध्ये आहेत.
व्यापकपणे ओळखल्या जाणार्‍या डॉलर चिन्हापासून ($) भारतीय रुपया (₹) सारख्या तुलनेने कमी ज्ञात चिन्हांपर्यंत प्रत्येक चलन चिन्हाची स्वतःची अशी अनोखी कथा आहे. ह्या चिन्हांना सांस्कृतिक महत्त्व देखील आहे.
(Currency Symbol) चलन चिन्हांची उत्पत्ती :
चलन चिन्हांची उत्पत्ती अनेक अर्थाने वैविध्यपूर्ण आहे. ही चिन्हे त्यांच्या संबंधित राष्ट्रांचे ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक संदर्भ प्रतिबिंबित करतात.
RBI Recruitment 2023 : भारतीय रिझर्व्ह बँकेत ऑफिसर पदांच्या जागांसाठी भरती सुरु.
चलनाच्या नावाच्या आद्याक्षरे किंवा संक्षेपातून अनेक चिन्हे तयार केली जातात. उदाहरणार्थ, डॉलर चिन्ह ($) स्पॅनिश पेसोच्या संक्षेप “ps” पासून उद्भवले आहे,
तर पौंड चिन्ह (£) हे लॅटिन शब्द “लिब्रा” चे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या “L” अक्षरापासून विकसित झाले आहे.
World of Currency : आयकॉनिक चलन चिन्हे :
डॉलर चिन्ह ($) :
सर्वात व्यापकपणे ओळखले जाणारे चलन चिन्ह म्हणणं ओळख असणारे हे चलन. डॉलर चिन्हाचे मूळ स्पॅनिश आणि स्पॅनिश-अमेरिकन वसाहती काळात आहे.
हे जिब्राल्टरच्या सामुद्रधुनीचे प्रतिनिधित्व करणारे प्राचीन प्रतीक हर्क्युलसच्या स्तंभातून उदयास आले असे मानले जाते.
युरो चिन्ह (€) :
युरो चिन्ह हे युरोपियन युनियनच्या एकल चलनाचे प्रतिनिधित्व करणारे समकालीन चिन्ह आहे.
बेल्जियन ग्राफिक डिझायनर एलेन बिलिएट यांनी डिझाइन केलेले, यात स्थिरतेचे प्रतीक असलेल्या दोन आडव्या रेषांसह एक शैलीकृत “E” आहे. तसेच हे जागतिक चलन म्हणून गणले जावे अशी युरोची कल्पना आहे.
ब्रिटिश पाउंड (£) :
ब्रिटिश पाउंड स्टर्लिंगचे हे चिन्ह. ह्यालाच पाउंड सिम्बॉल असेही म्हणतात. त्याचा एक आकर्षक असा इतिहास आहे.
त्याची उत्पत्ती रोमन काळातील आहे. त्याकाळी चलन युनिट ‘लिब्रा’ म्हणून ओळखले जात असे.
शतकानुशतके “L” अक्षर आज अस्तित्वात असणाऱ्या शैलीकृत £ ह्या चिन्हात रूपांतरित झाले.
World of Currency : चलन चिन्हांमध्ये सांस्कृतिक प्रतीकात्मकता :
चलन चिन्हे सहसा राष्ट्रीय ओळख आणि सांस्कृतिक प्रतीकात्मकतेचे घटक समजले जातात.
उदाहरणार्थ, जपानी येन (¥) मध्ये सूर्याचे प्रतीक असलेला क्षैतिज स्ट्रोक आहे. जपानला “उगवत्या सूर्याची भूमी” असेही संबोधतात.
तर भारतीय रुपयामध्ये (₹) देवनागरी लिपी समाविष्ट केल्याने भारताचा भाषिक वारसा प्रतिबिंबित होतो.
विकसनशील चलन चिन्हे :
चलने आणि आर्थिक प्रणाली जसजशी विकसित होत जातात, तशीच त्यांची चिन्हेही विकसित होतात. अलिकडच्या वर्षांत, अनेक देशांनी त्यांच्या आर्थिक युनिट्सचे प्रतिनिधित्व करण्यासाठी नवीन चलन चिन्हे सादर केली आहेत. ह्यातल्या काही उदाहरणांमध्ये तुर्की लिरा (₺), रशियन रूबल (₽), आणि Bitcoin चिन्ह (Ƀ) समाविष्ट आहेत.
युनिकोड आणि मानकीकरण :
डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर सुसंगतता सुनिश्चित करण्यासाठी, चलन चिन्हे युनिकोड मानकांमध्ये समाविष्ट केली आहेत. हे विविध संगणक प्रणालींमध्ये ही चलन चिन्हे आता सापडतात.
एकुणातच चलन चिन्हे त्यांच्या संबंधित राष्ट्रांचे व्हिज्युअल राजदूत म्हणून काम करतात.
